جابه جایی مرز شمالی پُرارتفاع جنب حاره در نصف النهارهای متفاوت ایران

نوار همگرایی درون حاره ای (itcz) در فصل های گوناگون سال دارای جابه جایی نصف النهاری است که موجب جابه جایی نوار پُرارتفاع جنب حاره (sth) می شود. هدف از این پژوهش تعیین موقعیت مرز شمالی نوار sth عبوری از روی ایران در مقیاس ماهانه در دوره 1948-2010 است. داده های ماهانه ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 500 هکتوپاسکال از بازکاوی ncep برای نه نصف النهار ایران به فاصله °5/2 استخراج شد. با مشاهده پشت سر هم تعداد 756 نقشه هواشناسی، پربند ارتفاعی5840 ژئوپتانسیل متر درحکم مرز شمالی نوار sth انتخاب شد و سپس سری زمانی ماهانه موقعیت آن به کمک برنامه نویسی در محیط گرادز (grads) صورت گرفت. نتایج نشان داد که به طور میانگین کمترین عرض جغرافیایی موقعیت نوار sth در ماه ژانویه در مدار n°18 و بیشترین آن در ماه اوت در مدار n°39 مشاهده می شود؛ به طوری که جابه جایی  آن روی نصف النهارهای عبوری از روی ایران به 21 درجه می رسد. میانگین های اقلیمی sth در دوره 1981-2010 نسبت به دوره 1951-1980 حدود n°8/2 به سمت شمال به تقریب در همه ماه های سال جابه جا شده اند. لذا آزمون مان-کندل در مقیاس ماهانه و سالانه صورت گرفت و نشان داد که روند افزایشی معنی دار در سطح 01/0 با میانگین تقریب شیب 07/0 در دوره مورد بررسی وجود دارد که این بیانگر سیگنال تغییرات اقلیمی گردش جوّی در ایران است.